Ukraina: projekt zaostrzenia kar za ucieczkę poborowych

Ukraiński rząd przygotował projekt ustawy zaostrzający odpowiedzialność za naruszenia związane z obowiązkiem wojskowym, szczególnie w kontekście przekraczania granicy i pobytu za granicą. Propozycja przewiduje przekazanie wszystkich spraw dotyczących nielegalnego przejścia granicy straży granicznej oraz wprowadzenie nowych sankcji karnych.

Niezgodny z prawem wyjazd z kraju poza przejściami granicznymi, niszczenie infrastruktury granicznej czy przedłużanie pobytu poza Ukrainą przez osoby zobowiązane do służby wojskowej mają być uznane za przestępstwa. Jak podkreślił przedstawiciel rządu w parlamencie Taras Melnyczuk, naruszenie terminów pobytu za granicą przez poborowych i rezerwistów zostanie objęte odpowiedzialnością karną.

Nowe przepisy są odpowiedzią na rosnącą liczbę prób nielegalnego opuszczania kraju przez mężczyzn w wieku poborowym. Od początku rosyjskiej inwazji pojawiły się liczne nielegalne sposoby umożliwiające wyjazd za opłatą, sięgającą nawet kilkunastu tysięcy dolarów. Straż graniczna regularnie ujawnia takie przypadki, jak choćby zatrzymanie mężczyzny w punkcie „Tisa”, który po raz trzynasty próbował przedostać się na Węgry, czy innego, który planował przelot paralotnią do Mołdawii.

Równocześnie rząd zatwierdził projekt dekretu prezydenta otwierający możliwość służby cudzoziemców i bezpaństwowców w ukraińskiej Gwardii Narodowej także na stanowiskach oficerskich. Kandydaci będą musieli przejść badania lekarskie, test na wykrywaczu kłamstw oraz szczegółową weryfikację, a kontrakty dla oficerów mają być zawierane nawet na dziesięć lat. Nadawanie stopni wojskowych odbywać się będzie zgodnie ze standardami NATO.

Zmiany w obszarze bezpieczeństwa i obronności wpisują się w szersze procesy legislacyjne. Latem 2025 roku prezydent Wołodymyr Zełenski podpisał ustawę o podwójnym obywatelstwie, która pozwala Ukraińcom posiadać paszporty kilku państw. Kilka dni wcześniej parlament zreformował system odznaczeń, całkowicie odchodząc od tradycji sowieckich. Wszystkie te decyzje świadczą o dostosowywaniu ukraińskiego prawa zarówno do warunków wojennych, jak i do europejskich standardów.