Zdjęcie: Jerome Starkey Flickr.com

UE przygotowuje się do zakończenia programu tymczasowej ochrony dla ukraińskich uchodźców

25-09-2025 10:04

Unia Europejska przygotowuje się do zakończenia programu tymczasowej ochrony dla obywateli Ukrainy, który obowiązuje do 4 marca 2027 roku. Wprowadzony w pierwszych tygodniach rosyjskiej inwazji mechanizm kilkakrotnie przedłużano, ale od początku miał on charakter przejściowy. Dlatego Bruksela opracowuje plan płynnego przejścia, który uwzględnia zarówno potrzeby uchodźców, jak i sytuację w samej Ukrainie.

Część osób, które od trzech lat żyją w krajach członkowskich, zdążyła już się zintegrować, znaleźć pracę i posłać dzieci do szkół. Władze unijne zachęcają więc do stopniowego przechodzenia na inne formy legalnego pobytu, takie jak zezwolenia związane z zatrudnieniem, studiami czy życiem rodzinnym. Jak podkreślają unijni urzędnicy, kluczowe jest dostarczenie pełnej informacji o prawach i możliwościach związanych z takimi statusami.

Równolegle przygotowywane są programy wspierające dobrowolny powrót na Ukrainę. Mają one obejmować pomoc w znalezieniu mieszkania, dostęp do opieki zdrowotnej i infrastruktury oraz wsparcie finansowane z funduszy europejskich i środków międzynarodowych. Szczególne regulacje przewidziano dla rodzin z dziećmi – jeśli dziecko uczęszcza do szkoły w kraju UE, rodzice będą mogli pozostać przynajmniej do końca roku szkolnego. Z kolei osoby z niepełnosprawnościami lub wymagające specjalnej opieki mają otrzymać przedłużenie pobytu aż do momentu, gdy Ukraina będzie w stanie zapewnić im odpowiednie warunki.

Do informowania uchodźców o dostępnych rozwiązaniach mają służyć specjalne centra Unity Hubs, a całość procesu będzie koordynowana między państwami członkowskimi a władzami w Kijowie. Jak podkreśla Rada UE, jednolite podejście jest niezbędne, aby uniknąć przeciążenia krajowych systemów i zachować równomierny podział odpowiedzialności.

Według danych Komisji Europejskiej na początku 2025 roku w UE przebywało około 4,3 mln osób korzystających z tymczasowej ochrony. Liczba ta ma pozostać stabilna w ciągu roku, by następnie stopniowo spadać – do 4,1 mln pod koniec 2025 i 3,8 mln w końcu 2026 roku. Tymczasem Narodowy Bank Ukrainy szacuje, że w latach 2025–2026 kraj będzie opuszczać po 200 tysięcy osób rocznie, a realny bilans powrotów może pojawić się dopiero w 2027 roku, gdy do ojczyzny wróci około 100 tysięcy obywateli.

Równocześnie dane ONZ wskazują, że latem 2025 roku poza granicami Ukrainy przebywało około 5,6 mln jej obywateli. Rosnące zagrożenie militarne, zwłaszcza nasilone ostrzały, sprzyja dalszej emigracji. Jak zauważa NBU, część uchodźców z czasem traci status rezydenta, co zmniejsza szanse na szybki i masowy powrót. Prognozy są więc ostrożne – Europa przygotowuje się na stopniowe wygaszanie tymczasowej ochrony, ale perspektywa masowej repatriacji pozostaje odległa i silnie uzależniona od sytuacji na froncie.

Wirtualna kawa za pomocą portalu suppi.pl: