Kolejne badania wśród ukraińskich emigrantów - co z powrotem do kraju?

Na tegorocznym Międzynarodowym Forum Ekonomicznym w Kijowie firma Gradus Research przedstawiła wyniki badania dotyczącego młodych Ukraińców mieszkających za granicą, zatytułowanego „Kapitał przyszłości. Jak Ukraina może konkurować o młodych, którzy wyjechali”. Analiza pokazuje, że choć emigranci emocjonalnie pozostają związani z ojczyzną, coraz częściej racjonalnie decydują się na pozostanie w krajach UE.

Spośród respondentów 62% deklaruje chęć powrotu, jednak większość nie potrafi określić, kiedy miałoby to nastąpić. W 2024 roku głównym powodem pozostania za granicą była kwestia bezpieczeństwa, natomiast w 2025 roku na pierwszy plan wysuwają się lepsza jakość życia i perspektywy zawodowe w Europie.

Badanie ukazuje młodych Ukraińców jako pokolenie wielojęzyczne, globalne i elastyczne czyli szybko przystosowujące się do zmian, otwarte na różne kultury i języki, ceniące rozwój osobisty. Ich priorytety różnią się od starszych generacji: dominują równowaga, wolność i samorealizacja zamiast dóbr materialnych. Wolność traktują nie jako wartość abstrakcyjną, lecz jako naturalne środowisko życia, a swoją przyszłość planują w wymiarze wielokulturowym i wielonarodowym.

Jednocześnie młodzi są bardziej krytyczni wobec sytuacji w kraju i przewidują, że konflikt może się przedłużać, co wpływa na niepewność w kwestii powrotu. Główne bariery pozostania w Ukrainie to brak klarownej wizji rozwoju kraju, niestabilność instytucji, sceptycyzm wobec zmian systemowych oraz zgromadzony kapitał społeczny za granicą. Wciąż jednak silnymi czynnikami przyciągającymi są więzi rodzinne i społeczne, poczucie przynależności kulturowej oraz chęć uczestnictwa w rozwoju ojczyzny.

Dane liczbowe pokazują, że 45% młodych deklaruje powrót z powodów rodzinnych, 46% ze względu na bliskich przyjaciół, 38% z tęsknoty za dotychczasowym życiem, 36% by realizować pasje w kraju, a 26% pragnie przyczynić się do zwycięstwa Ukrainy. Analitycy podkreślają potrzebę tworzenia przejrzystych ścieżek edukacji i kariery, przewidywalnych usług, bezpieczeństwa oraz modeli pozwalających łączyć życie w kilku krajach. Konkurencja o młodzież nie sprowadza się wyłącznie do repatriacji - kluczowe jest tworzenie warunków umożliwiających wielobiegunowe życie, w którym młodzi mogą rozwijać się w różnych państwach, pozostając aktywną częścią ukraińskiej kultury i gospodarki. Badanie zostało przeprowadzone wśród osób w wieku 18–30 lat, które wyjechały po lutym 2022 roku, we wrześniu 2025 roku.