geopolityka • gospodarka • społeczeństwo • kultura • historia • Białoruś • Estonia • Litwa • Łotwa • Mołdawia • Obwód Królewiecki • Ukraina • Trójmorze • Trójkąt Lubelski
Zdjęcie: Pixabay
07-07-2025 12:46
Litwa, stojąca wobec rosnących wyzwań energetycznych i klimatycznych, coraz poważniej rozważa powrót do energetyki jądrowej, tym razem w oparciu o nowoczesne technologie. W tym kontekście szczególne zainteresowanie wzbudza współpraca z włoskim przedsiębiorstwem Newcleo, które specjalizuje się w rozwoju reaktorów czwartej generacji, tzw. małych reaktorów modułowych (SMR).
Minister energetyki Žygimantas Vaičiūnas ogłosił, że Litwa planuje podpisanie memorandum o współpracy z włoskim partnerem, wskazując, że „Newcleo jest interesujące, bo rozwija technologię reaktorów, która może mieć realne zastosowanie w przyszłości i już dziś mają konkretne projekty pilotażowe”. Jak podkreślił, rząd przestrzega zasady, by wszystkie technologie były dokładnie oceniane. Choć wcześniejsze referendum w sprawie budowy nowej elektrowni jądrowej nie uzyskał poparcia społeczeństwa, to nowsze badania opinii pokazują zmianę nastrojów, gdyż aż 42% Litwinów dziś popiera rozwój nowoczesnej energetyki jądrowej.
Potencjalna współpraca z Newcleo wpisuje się w działania rządu, który na początku lipca powołał specjalną grupę roboczą ds. rozwoju energetyki jądrowej. Jej zadaniem będzie kompleksowa analiza możliwości wdrożenia SMR-ów na Litwie, w tym współpraca z ekspertami międzynarodowymi, sektorem naukowym oraz energetycznym. Jednym z kluczowych partnerów w tym procesie będzie Ignalińska Elektrownia Jądrowa – obecnie nieaktywna. Jej dyrektor generalny, Linas Baužys, podkreślił, że „powrót energetyki jądrowej do agendy tematów strategicznych pokazuje, że Litwa myśli długoterminowo – dąży do stabilności, niezależności energetycznej i postępu”.
Ignalina, choć zamknięta w 2010 roku w wyniku przystąpienia Litwy do Unii Europejskiej, wciąż może odegrać ważną rolę. Zwłaszcza że, jak zauważył były minister energetyki Dainius Kreivys, reaktory chłodzone ołowiem rozwijane przez Newcleo mogłyby wykorzystać przetworzone zużyte paliwo z tej elektrowni. Tym samym nowa technologia może stanowić szansę na zamknięcie cyklu paliwowego w kraju i zredukowanie zależności od importu.
Potrzeba powrotu do energii jądrowej wynika nie tylko z bezpieczeństwa energetycznego, lecz także z rosnącego zapotrzebowania na energię elektryczną. Zgodnie z Krajową Strategią Niezależności Energetycznej , popyt ten może wzrosnąć ponad trzykrotnie – z 24 TWh w 2030 roku do 74 TWh w 2050 roku. W dokumencie zaznaczono, że Litwa powinna realistycznie rozważać wszystkie źródła produkcji energii. SMR-y uznawane są za jedną z najbardziej obiecujących technologii – są tańsze, bardziej elastyczne i bezpieczniejsze niż tradycyjne elektrownie jądrowe, a przy tym łatwiej je zintegrować z systemami opartymi na odnawialnych źródłach energii. „Energetyka jądrowa może stać się stabilnym wsparciem dla niestabilnych źródeł odnawialnych i pomóc w utrzymaniu równowagi systemu energetycznego” – podkreśla się w dokumentach strategicznych.
Do 2028 roku Litwa planuje podjąć ostateczną decyzję w sprawie budowy SMR-ów, a pierwszy reaktor o mocy 0,5 GW mógłby zacząć działać już w 2038 roku, z kolejnymi jednostkami do 2050 roku. Szacunki Ministerstwa Energetyki wskazują, że całkowita moc instalacji mogłaby wynieść do 1,5 GW.
