Młodzi Mołdawianie o integracji europejskiej

Młodzi Mołdawianie, choć w większości opowiadają się za integracją swojego kraju z Unią Europejską, nie są tak jednoznacznie proeuropejscy jak ich rówieśnicy z Ukrainy czy Gruzji. Aż 71% osób w wieku od 18 do 29 lat deklaruje poparcie dla przystąpienia Mołdawii do UE, jednak dane z referendum konstytucyjnego z 20 października 2024 roku i wyniki badań sugerują obecność wśród młodzieży postaw wahających się, a nawet obojętnych wobec tego procesu. Ekspertka Tatiana Cojuhari podkreśla, że młodzi powinni być siłą napędową demokratyzacji kraju, lecz obecnie ich rola jest osłabiona przez brak zaangażowania, słabą edukację obywatelską i głęboko zakorzenione podziały społeczne.

Mimo że młodzi ludzie często utożsamiani są globalnie z otwartością, innowacyjnością i poparciem dla wartości demokratycznych, w Mołdawii rzeczywistość jest bardziej złożona. Cojuhari zauważa, że młode pokolenie lepiej niż starsze rozumie znaczenie bezpieczeństwa i stabilności dla rozwoju państwa, co przekłada się na większe (o 10–15%) poparcie dla zacieśniania relacji z NATO. Jednak tylko 36% jest gotowych aktywnie wspierać integrację z Sojuszem, mimo że Rosja od ponad 30 lat narusza mołdawską neutralność, utrzymując nielegalne siły w Naddniestrzu.

Sprzeczności w poglądach młodych Mołdawian ujawniają się także w postrzeganiu rosyjskiej inwazji na Ukrainę. Choć połowa uznaje ją za „niesprowokowaną rosyjską wojnę przeciwko Ukrainie”, aż 20% opisuje ją jako konflikt między Rosją a Zachodem, 11% uważa za „uzasadnioną operację specjalną”, a kolejne 16% przyznaje, że nie ma zdania lub nie interesuje się tym tematem. To pokazuje, że młodzi nie w pełni rozumieją kontekst międzynarodowy, a ich świadomość geopolityczna pozostaje fragmentaryczna. W porównaniu – w Gruzji 84% młodych widzi Rosję jako zagrożenie dla niepodległości, a w Ukrainie podobne odczucia dominują nawet silniej.

Zaniepokojenie budzi też fakt, że ponad jedna czwarta młodych Mołdawian darzy zaufaniem Władimira Putina, a podobna liczba ma pozytywny stosunek do Alaksandra Łukaszenki. Jednocześnie badania wykazują, że im wyższy poziom wykształcenia, tym mniejsze poparcie dla przywódców autorytarnych. Z drugiej strony, wielu młodych nadal uważa Unię Europejską za model rozwoju – dostrzegają w niej szansę na poprawę jakości życia, walkę z korupcją i lepsze perspektywy ekonomiczne. „Większość młodych Mołdawian marzy o demokratycznym, niezależnym i dostatnim kraju” – zauważa Cojuhari.

Trudno jednak oczekiwać od młodzieży aktywnego udziału w transformacji kraju, skoro w mołdawskich rodzinach unika się rozmów o polityce. W badaniach z 2024 roku jedynie 20% młodych przyznało, że dyskutuje kwestie polityczne z bliskimi, a tylko 14% wiedziało, w jaki sposób sformułowane będzie pytanie referendalne. Taki deficyt dialogu międzypokoleniowego prowadzi do obojętności i braku zaangażowania obywatelskiego.