geopolityka • gospodarka • społeczeństwo • kultura • historia • Białoruś • Estonia • Litwa • Łotwa • Mołdawia • Obwód Królewiecki • Ukraina • Trójmorze • Trójkąt Lubelski
Zdjęcie: Wikipedia
17-09-2025 12:56
Na kilka dni przed wyborami parlamentarnymi w Mołdawii prognozy dotyczące wyniku rządzącej Partii Akcji i Solidarności (PAS) pozostają wyjątkowo niejednoznaczne. Część sondaży przewiduje jej wyraźne zwycięstwo, inne ostrzegają przed możliwością utraty większości.
Wielu analityków zdaje się jednak zapominać o lekcji z ubiegłorocznych wyborów prezydenckich i referendum konstytucyjnego, kiedy to przewidywania niemal wszystkich ośrodków badania opinii publicznej rozminęły się z rzeczywistością. Wówczas większość ankiet sugerowała poparcie dla europejskiego kursu i wygraną Mai Sandu już w pierwszej turze, tymczasem decydujący okazał się głos diaspory, a w kraju zwyciężyła opcja przeciwna.
Problemem okazała się metodologia klasycznych sondaży, w których głosy niezdecydowanych rozdzielano proporcjonalnie między kandydatów, co zafałszowało obraz poparcia. Dlatego 16 września zaprezentowano nowe badanie CBS Research oparte na modelu uwzględniającym „ukrytych” wyborców, czyli osoby nieujawniające prawdziwych preferencji politycznych.
W standardowym ujęciu PAS zdobywa niemal 30 procent głosów, a przy wyłączeniu niezdecydowanych nawet blisko połowę, co zapewniłoby partii absolutną większość. Drugie miejsce zajmuje Sojusz Patriotyczny, a trzecie – „Nasza Partia”. Z kolei ugrupowanie „Alternatywa”, które w innych prognozach miało szansę wejść do parlamentu, w tej wersji pozostaje poniżej progu.
Jednak alternatywna analiza, przygotowana na podstawie doświadczeń z referendum, daje zupełnie inny obraz. Jak tłumaczy szef WatchDog.MD Valeriu Pașa, osoby, które w referendum głosowały przeciwko zmianom konstytucyjnym, częściej popierają partie opozycyjne. Dodatkowo znacząca grupa respondentów ukrywa swoje prawdziwe poglądy, co prowadzi do tzw. efektu społecznie pożądanego odpowiadania. Zastosowanie modeli matematycznych i sztucznej inteligencji pozwoliło oszacować, że aż 27 procent wyborców pozostaje niezdecydowanych, a ich głosy w większości trafiają do opozycji. W takim scenariuszu PAS uzyskuje nieco poniżej 39 procent, Sojusz Patriotyczny zyskuje aż 27 procent, a „Nasza Partia” ponad 14. „Alternatywa” znów nie przekracza progu wyborczego, choć jest blisko.
Taki wynik oznaczałby, że PAS nie utrzyma samodzielnej większości, a opozycja zyskuje dużo większe znaczenie niż wynikałoby to z tradycyjnych sondaży. Trzeba jednak pamiętać, że przedstawiona prognoza nie obejmuje głosów diaspory ani mieszkańców Naddniestrza, które w poprzednich głosowaniach miały kluczowe znaczenie. Badanie przeprowadzono między 6 a 13 września na grupie 1127 respondentów, a jego margines błędu wynosi 2,9 procent.
