geopolityka • gospodarka • społeczeństwo • kultura • historia • Białoruś • Estonia • Litwa • Łotwa • Mołdawia • Obwód Królewiecki • Ukraina • Trójmorze • Trójkąt Lubelski
Zdjęcie: Pixabay
26-08-2025 13:00
Decyzja prezydenta Polski Karola Nawrockiego o zawetowaniu ustawy dotyczącej pomocy dla uchodźców z Ukrainy, którzy nie mają zatrudnienia w Polsce, wywołała reakcje również na Ukrainie. Najgłośniejsze kontrowersje dotyczyły przyszłości finansowania systemu Starlink, kluczowego dla zapewnienia Ukrainie stabilnego dostępu do internetu w warunkach wojennych.
Część polskiej opozycji, w tym wicepremier Krzysztof Gawkowski, twierdziła, że weto oznacza „koniec Starlinka dla Ukrainy”. Tymczasem szef kancelarii prezydenta Zbigniew Bogucki stanowczo temu zaprzeczył, podkreślając, że dotychczasowe finansowanie jest gwarantowane na podstawie obowiązującego prawa, a nowy projekt ustawy, który zostanie rozpatrzony przez Sejm we wrześniu, utrzyma ten mechanizm. W jego ocenie narracja o odcięciu internetu to jedynie próba wykorzystania rosyjskiej dezinformacji do osłabienia wzajemnego zaufania między Warszawą a Kijowem.
Bogucki zaznaczył także, że podobny mechanizm finansowania dotyczy przechowywania danych ukraińskiej administracji w bezpiecznych lokalizacjach. Polska przeznaczyła na wsparcie Starlinka blisko 83 miliony dolarów od początku pełnoskalowej wojny, a zdaniem przedstawicieli władz te wydatki stanowią istotny element wspólnej walki z rosyjską agresją. W tym kontekście decyzja prezydenta została przedstawiona nie jako osłabienie współpracy, lecz jako próba uporządkowania ram prawnych i zapewnienia stabilności przyszłych wydatków.
Równolegle na linii Warszawa–Kijów narasta jednak napięcie wokół symboliki historycznej. Karol Nawrocki zapowiedział projekt nowelizacji Kodeksu karnego, który zrówna czerwono-czarne barwy kojarzone z ruchem banderowskim z symbolami nazistowskimi i komunistycznymi. Władze w Kijowie, choć oficjalnie unikają ostrych słów, ostrzegły, że takie posunięcie mogłoby wywołać negatywne emocje w społeczeństwie ukraińskim. Dyplomatyczne źródła podkreślają, że „upolitycznianie symboli” grozi ochłodzeniem relacji i może wymusić reakcję władz Ukrainy. Jednocześnie strona ukraińska przypomina, że docenia pomoc, jaką Polska świadczy od początku wojny, i oczekuje dalszego poszanowania praw ukraińskich obywateli na terytorium Polski zgodnie ze standardami europejskimi.
Warto jednak zwrócić uwagę, że mimo tych sporów oba kraje konsekwentnie rozwijają współpracę w sferze kultury i pamięci historycznej. Nawet w obliczu różnic interpretacyjnych i politycznych spory nie przesłaniają faktu, że oba państwa pozostają dla siebie strategicznymi partnerami, których współpraca ma wymiar zarówno praktyczny, jak i symboliczny. Pełniąca obowiązki ministra kultury i komunikacji startegicznej Tetiana Bereżna wraz z przewodniczącym sejmowej komisji spraw zagranicznych Pawłem Kowalem rozmawiali o ochronie dziedzictwa, realizacji ustaleń Konferencji Odbudowy Ukrainy w Rzymie oraz o wspólnych projektach muzealnych. Bereżna podziękowała Polsce za wsparcie humanitarne i polityczne, podkreślając znaczenie gestów takich jak wspólne ceremonie upamiętniające ofiary wojen. Kowal z kolei zwrócił uwagę na postępy w ekshumacjach prowadzonych w okolicach Tarnopola i Lwowa, a także na potrzebę organizacji uroczystego pochówku odnalezionych szczątków w duchu tradycji chrześcijańskiej.
We Lwowie zakończono właśnie prace ekshumacyjne, w czasie których odnaleziono masowy grób z około czterdziestoma ofiarami II wojny światowej. W pracach uczestniczą wspólnie polscy i ukraińscy specjaliści – antropolodzy, lekarze sądowi i historycy. Znalezione artefakty, takie jak guziki mundurowe, odznaki stopni wojskowych czy osobiste nieśmiertelniki, mogą pozwolić na identyfikację części ofiar. Wcześniej, w Pużnikach na Podolu, odkryto szczątki 42 polskich obywateli, którzy zostaną godnie pochowani. Na wrzesień zaplanowano kolejne prace poszukiwawcze po stronie polskiej, w okolicach Przemyśla. Wspólne działania obejmą łącznie kilkanaście lokalizacji w obu krajach.
Zdaniem wiceministra kultury Andrija Nadżosa, poszukiwania te są symbolem wspólnego doświadczenia tragicznej historii obu narodów i świadczą o gotowości do szczerego dialogu. Podobnie ocenia to Bereżna, dla której wspólne upamiętnianie ofiar jest nie tylko wyrazem szacunku, ale także konkretnym dowodem współpracy, którą należy kontynuować.
