geopolityka • gospodarka • społeczeństwo • kultura • historia • Białoruś • Estonia • Litwa • Łotwa • Mołdawia • Obwód Królewiecki • Ukraina • Trójmorze • Trójkąt Lubelski
Zdjęcie: Pixabay
19-09-2025 11:54
Władze Białorusi przygotowują się do wprowadzenia nowych regulacji, które znacząco zwiększą kontrolę nad podróżującymi za granicę. Do parlamentu trafił projekt nowelizacji przepisów dotyczących granicy państwowej, który zobowiąże firmy przewozowe do przekazywania danych pasażerów autobusów międzynarodowych do systemu Ministerstwa Transportu i Komunikacji.
Dotychczas obowiązek taki dotyczył wyłącznie przewoźników lotniczych i kolejowych, natomiast firmy obsługujące przewozy autobusowe nie musiały gromadzić danych pasażerów, poza podstawowymi informacjami potrzebnymi do wypełniania formularzy granicznych przez kierowców. Jak przyznaje jedna z pracownic branży, „państwu nic nie przekazywaliśmy, wszystkie dokumenty zostawały u nas”, a dane pasażerów były gromadzone jedynie w celach operacyjnych, np. przy przekraczaniu granicy.
Projekt ustawy nie precyzuje jeszcze zakresu i terminów przekazywania danych, ale można przypuszczać, że będzie on podobny do obowiązujących w transporcie lotniczym. Obecnie system automatyczny gromadzi informacje takie jak imię i nazwisko, płeć, data urodzenia, obywatelstwo, numer dokumentu tożsamości, a także szczegóły podróży, w tym nazwę przewoźnika, numer kursu, datę i godzinę odjazdu czy miejsca początkowy i docelowy. Dane te są przechowywane przez dwa lata i dostępne dla organów prowadzących działania operacyjne, w tym kontroli migracyjnej.
Po wejściu w życie nowelizacji podobny dostęp będą mieli funkcjonariusze odpowiedzialni za nadzór nad ruchem granicznym autobusów międzynarodowych. Prawnicy podkreślają, że zmiany znacznie uproszczą i przyspieszą procedurę pozyskiwania informacji o pasażerach, umożliwiając śledzenie planów wyjazdowych obywateli. Zdaniem ekspertki z centrum praw człowieka „Wiasna”, system może być również wykorzystywany do kontroli pracowników korzystających ze zwolnień lekarskich, by sprawdzić, czy nie opuszczają kraju.
Nowe przepisy wpisują się w szerszy kontekst nasilających się represji wobec aktywistów i obywateli krytycznych wobec władzy. Wciąż trwają zatrzymania w sprawie „Biełaruskiego Hajuna”, platformy monitorującej rosyjskie działania wojskowe w Białorusi. Po ujawnieniu wycieku danych i zamknięciu inicjatywy w lutym 2025 roku osoby, które przesyłały informacje, znalazły się w poważnym niebezpieczeństwie. Jak podkreślają „Cyberpartyzanci”, służby wykorzystują kompleksowe metody, w tym analizę kont w mediach społecznościowych, przesyłanych plików i wiadomości, dane z wież telefonii komórkowej, monitoring wizyjny oraz wyciek danych z istniejących baz Telegram ID, a także przeszukania mieszkań i urządzeń elektronicznych. Według hakerów nie istnieje uniwersalny sposób ochrony przed tymi działaniami, a jedynym pewnym wyjściem pozostaje wyjazd z kraju.
