Dwa bieguny sankcji wobec Białorusi

Rada Unii Europejskiej przyjęła nowe kryteria umożliwiające nakładanie sankcji na osoby i podmioty z Białorusi. Mają one objąć tych, którzy ingerują w informacje zagraniczne, destabilizują instytucje demokratyczne, szkodzą działalności gospodarczej lub zagrażają kluczowej infrastrukturze państw członkowskich UE.

Decyzja jest reakcją na naruszenia przestrzeni powietrznej Litwy przez białoruskie balony używane do celów przemytu, co jednak jest sterowaną akcją hybrydową. W komunikacie Rady UE podkreślono, że działania te wpisują się w szerszą kampanię hybrydową, obejmującą m.in. państwowo sponsorowaną przemyt migracyjny, a także ingerencje ze strony Rosji i Białorusi. W odpowiedzi na incydenty unijni dyplomaci wzywają do powstrzymania prowokacji wymierzonych w państwa członkowskie.

Tymczasem zgodnie z wcześniejszą zapowiedzią, Departament Skarbu USA wydał tzw. generalną licencję nr 13, zezwalającą na operacje z udziałem białoruskich spółek państwowych  „Belaruskaja Kaliynaja Kampanija”, „Belaruskali” oraz ich ukraińskiej filii „Agrorozkwit”. Licencja dopuszcza transakcje z tymi podmiotami, nie obejmuje jednak odblokowywania aktywów ani operacji z podmiotami objętymi zakazami w ramach amerykańskich przepisów sankcyjnych. W Waszyngtonie zaznaczono, że złagodzenie ograniczeń ma charakter warunkowy i zależy od trwałych pozytywnych zmian w polityce białoruskiego rządu.

W tym świetle, UE utrzymuje zakaz eksportu nawozów z Białorusi, w tym przez litewski port Kłajpeda, co zmusiło Mińsk do przekierowania dostaw przez Rosję, zwiększając eksport do Chin. Sankcje wobec Białorusi wprowadzone zostały po represjach wobec uczestników protestów po wyborach 2020 roku oraz po przekształceniu kraju w punkt wsparcia rosyjskiej agresji na Ukrainę w 2022 roku.