Zdjęcie: Pixabay

Europa, emigracja i echo ZSRR – Mołdawia na rozdrożu

02-05-2025 08:50

Wczoraj ulicami Kiszyniowa przeszedł pochód zorganizowany przez Partię Socjalistów Mołdawii, prowadzony przez byłego prezydenta Igora Dodona oraz deputowanych. Z głośników rozbrzmiewały hasła o wyraźnie sowieckim charakterze: „Pokój, praca, maj!”, „Władza należy do ludu!”, „Za sprawiedliwość dla wszystkich!” oraz „Socjaliści dla Mołdawii”. Niektórzy demonstranci nieśli czerwone sztandary z symbolami nieistniejącego już ZSRR. Jak zauważały mołdawskie media, tego samego ranka, rosyjskie bomby spadły na ukraińską Odessę, a echo eksplozji dotarło również do Mołdawii.

Ale za retoryką nostalgii, Mołdawia zmaga się z głębszym kryzysem – dramatycznym niedoborem rąk do pracy. Ekspert gospodarczy Veaceslav Ioniță alarmuje, że 40% osób zdolnych do pracy opuściło kraj. To około 930 tysięcy obywateli. Spośród tych, którzy zostali, zaledwie 854 tysiące pracuje w gospodarce narodowej, z czego aż jedna czwarta bez umowy i zabezpieczenia socjalnego. Formalnie zatrudnionych jest tylko 630 tysięcy ludzi, a sektor prywatny – ten realnie napędzający rozwój – ma do dyspozycji ledwie 470 tysięcy pracowników.

Minister Pracy, Alexei Buzu, stara się nadać optymistyczny ton, wskazując na „procesy konsolidacji” na rynku pracy oraz „Plan Wzrostu Gospodarczego”, który ma tworzyć nowe, godne miejsca pracy. Statystyki malują jednak inny obraz: w 2024 roku liczba osób zdolnych do pracy zmniejszyła się o 4,3%, a jedynie 42% z nich znalazło legalne zatrudnienie. Ponad 39 tysięcy pracuje w szarej strefie. Choć zatrudnienie kobiet rośnie – wśród matek z małymi dziećmi sięga 50,7% – to wśród młodzieży aż jedna czwarta nie uczy się i nie pracuje.

Pensja minimalna wynosi obecnie 5500 lei (ok. 1212 zł), co daje około 32,5 lei (7,51 zł) za godzinę. Średnia pensja osiąga poziom 16 100 lei (ok. 3547 zł), lecz nierówności są wyraźne. Najwięcej zarabiają pracownicy branży IT i komunikacji – ponad 36 tysięcy lei miesięcznie. W sektorze finansowym – 28 tysięcy, a w energetyce – 24 tysiące. Tymczasem rolnicy, pracownicy kultury czy gastronomii otrzymują niecałe 10 tysięcy lei (ok. 2203 zł) . Mieszkańcy wsi nadal polegają głównie na rolnictwie i przekazach pieniężnych z zagranicy – ich dochody są średnio o 2 500 lei niższe niż w miastach.

Warto zauważyć, że w tym kontekście nie tylko bezpośrednie naciski rosyjskie mogą wpłynąć na przyszłość polityczną Mołdawii, która rozstrzygnie się w czasie jesiennych wyborów parlamentarnych. Politolog Vladislav Kulminski wskazuje trzy możliwe scenariusze: samodzielne zwycięstwo PAS jest obecnie mało realne, współrządzenie z ponad 40 mandatami – najbardziej prawdopodobne, lub koalicja opozycji bez udziału PAS – też jest możliwa, choć ryzykowna. Natomiast inny ekspert, Igor Boțan, dodaje: „PAS nie potrafi budować sojuszy gdyż antagonizuje potencjalnych partnerów”.

Tymczasem Igor Dodon, grając na lękach i emocjach, atakuje Unię Europejską, zarzucając jej militarystyczny globalizm i niszczenie suwerenności. „Populacja Mołdawii jest zmuszana do integracji z Europą, która już nie przypomina tej sprzed 10 czy 20 lat”, twierdzi, ignorując faktyczną pomoc UE dla Mołdawii, sięgającą od wsparcia energetycznego po opiekę medyczną. Na tle nostalgii za Związkiem Radzieckim i narastających podziałów, mołdawskie obchody Święta Pracy przypominają raczej o tym, jak wiele pracy czeka jeszcze ten kraj, nie tylko w sensie gospodarczym, ale i społecznym.