geopolityka • gospodarka • społeczeństwo • kultura • historia • Białoruś • Estonia • Litwa • Łotwa • Mołdawia • Obwód Królewiecki • Ukraina • Trójmorze • Trójkąt Lubelski
Zdjęcie: Pixabay
22-09-2025 08:11
Ministerstwo Oświaty, Nauki i Sportu Litwy planuje zwiększyć liczbę lekcji języka litewskiego w szkołach mniejszości narodowych. Minister Raminta Popovienė zapowiedziała, że czas przeznaczony na ten przedmiot będzie regulowany rozporządzeniem i że prowadzone są konsultacje z przedstawicielami mniejszości. Resort już wcześniej zwrócił się do Ministerstwa Zdrowia o zmianę norm, które obecnie ograniczają liczbę lekcji w poszczególnych klasach, tak aby możliwe było dodanie dodatkowych godzin języka od roku szkolnego 2026/2027.
Popovienė podkreśla, że nauka litewskiego od najmłodszych lat ma kluczowe znaczenie dla integracji społecznej. Równolegle władze Wilna zobowiązały szkoły mniejszościowe do zapewnienia co najmniej sześciu godzin języka litewskiego tygodniowo, wskazując na potrzebę poprawy wyników egzaminacyjnych. Już teraz część szkół planuje poszerzenie programu, rezygnując z części godzin języka ojczystego czy zajęć dodatkowych. Postępy w realizacji będą oceniane na początku 2026 roku.
Kwestie językowe budzą jednak emocje również poza szkolnictwem. Litewska Państwowa Inspekcja Językowa, którą nadal kieruje Audrius Valotka, otrzymała skargi dotyczące dwujęzycznych tablic w niektórych miejscowościach na Wileńszczyźnie, gdzie obok litewskiego widnieje język polski. Według obowiązującego prawa publiczne napisy powinny być wyłącznie po litewsku. Sprawa trafiła do sądu, który ma ostatecznie rozstrzygnąć, czy dopuszczalne są dwujęzyczne oznaczenia. Do czasu wyroku Inspekcja nakazała samorządowi wstrzymanie się z podobnymi praktykami. Samorząd z kolei argumentuje, że do czasu ostatecznego rozstrzygnięcia sądu nie zamierza rezygnować z dwujęzycznych oznaczeń, traktując je jako element lokalnej tożsamości, i wskazuje, że praktyka ta odpowiada oczekiwaniom części mieszkańców regionu.
Równocześnie nowa minister sprawiedliwości Rita Tamašunienė, reprezentująca Akcję Wyborczą Polaków na Litwie-Związek Chrześcijańskich Rodzin, zapowiada kontynuowanie starań o możliwość zapisu imion i nazwisk w oryginalnej formie z użyciem znaków diakrytycznych. Jak przyznała, temat budzi duże kontrowersje, gdyż część społeczeństwa obawia się zmian w alfabecie, jednak jej zdaniem nie chodzi o modyfikację języka państwowego, lecz o poszanowanie tożsamości mniejszości. Jeśli zabraknie poparcia politycznego, Tamašunienė rozważa wprowadzenie takiego rozwiązania na podstawie umów dwustronnych z innymi państwami. Dotychczasowe próby liberalizacji prawa kilkukrotnie kończyły się porażką w parlamencie, a obowiązujące przepisy dopuszczają jedynie zapis łaciński bez znaków diakrytycznych.
Według spisu powszechnego z 2021 roku na Litwie mieszka ponad 430 tysięcy przedstawicieli mniejszości narodowych, z czego największą grupę stanowią Polacy, następnie Rosjanie, a w mniejszym stopniu Białorusini i Ukraińcy. Przypomnijmy, że w trakcie wizyty w Wilnie prezydent Karol Nawrocki podkreślał, że sposób zapisu nazwisk Polaków na Litwie pozostaje dla Warszawy ważnym tematem rozmów dwustronnych. Tymczasem instytucje naukowe i językowe na Litwie ostrzegają, że wprowadzenie obcych znaków mogłoby zaszkodzić spójności języka państwowego.
