Zdjęcie: Pixabay
09-06-2025 10:16
W krajach bałtyckich rośnie zagrożenie związane z syntetycznymi opioidami – aż 76% całkowitej ilości tych substancji przejętej w Unii Europejskiej w 2023 roku skonfiskowano właśnie na Litwie, Łotwie i w Estonii. „Nowe syntetyczne opioidy są wyjątkowo silne – wystarczy niewielka ilość, by uzyskać wiele dawek” – podkreśla Brigita Rašimaitė z litewskiego Departamentu Kontroli Narkotyków, Tytoniu i Alkoholu. Najczęściej wykrywany na Litwie pochodna fentanylu, jest nawet 10 tysięcy razy silniejsza od morfiny i stosowana wyłącznie w weterynarii. Choć w kraju nie znaleziono laboratoriów produkujących tę substancję, podejrzewa się, że trafia ona z Rosji lub Chin.
Równocześnie rośnie popularność produktów na bazie konopi – od płynów do waporyzacji po żelki – jednak niektóre z nich zawierają nieznane użytkownikom silne syntetyczne kannabinoidy. Choć Chiny ograniczyły eksport tych substancji, coraz częściej pojawiają się ich półsyntetyczne odpowiedniki, takie jak HHC, otrzymywane z CBD. Przykładem może być ubiegłoroczna seria zatruć na Węgrzech po spożyciu żelków z półsyntetycznymi kannabinoidami.
Kokaina i MDMA pozostają – po konopiach – najczęściej używanymi narkotykami na Litwie. Przemyt kokainy w Europie bije rekordy siódmy rok z rzędu, a przemytnicy coraz częściej wykorzystują mniejsze porty morskie, takie jak Kłajpeda, gdzie w 2022 roku przejęto 1,4 tony narkotyku. Analiza ścieków potwierdza rosnącą dostępność kokainy w większości europejskich miast. Jednocześnie spadek dostępności heroiny – będący skutkiem zakazu uprawy maku w Afganistanie – może paradoksalnie sprzyjać wzrostowi rynku syntetycznych opioidów.
Choć Litwa wciąż notuje niższy od średniej unijnej poziom zażywania narkotyków (14,1% mieszkańców w wieku 15–64 lat przyznało się do choćby jednorazowego użycia, wobec 28,9% w UE), dane wskazują na wyraźny wzrost zagrożenia. W 2023 roku na Litwie zarejestrowano 74 zgony związane z narkotykami – większość z nich była efektem działania syntetycznych opioidów.
