Zdjęcie: Pixabay

Obchody Dnia Odzyskania Niepodległości Łotwy z polskimi akcentami

05-05-2025 08:14

Dzień po naszym Święcie Konstytucji 3 maja, Łotwa obchodziła 35 rocznicę odzyskania niepodległości. Dokładnie 35 lat wcześniej, 4 maja 1990 roku, została ogłoszona Deklaracja Niepodległości, symbolicznie zrywając więzy z sowiecką przeszłością i torując drogę ku wolności. Z okazji rocznicy, w całym kraju zorganizowano liczne wydarzenia, zarówno o charakterze oficjalnym, jak i społecznym, które przypominały o drodze do niezależności i znaczeniu wspólnoty.

W Rydze dzień ten obchodzono w ramach "Tygodnia Demokracji",gdzie odbyły się koncerty i barwny pochód w strojach ludowych. W Dyneburgu (Daugavpils) po raz pierwszy zorganizowano marsz, w którym udział wzięło ponad 400 uczestników z całej Łotwy – od Rygi po Lucyn. Ich kolorowe stroje, reprezentujące różne epoki i tradycje, stworzyły żywą mozaikę kultur. „Są to nasze święta i cieszę się, że coś takiego dzieje się właśnie w Dyneburgu” mówiła Ligita Stašāne, jedna z uczestniczek, która sama szyje stroje ludowe.

W Talsos odbyła się doroczna parada sił zbrojnych. Wśród defilujących po raz pierwszy znaleźli się także ratownicy medyczni – gest podkreślający rolę cywilno-wojskowej współpracy. „To bardzo symboliczne, że jesteśmy częścią tej parady. Jesteśmy ważnym elementem bezpieczeństwa państwa,” zaznaczyła dyrektor pogotowia ratunkowego Liene Cipule. Podczas wydarzenia nie zabrakło efektownych przelotów samolotów i helikopterów, w tym polskich F-16.

W Rydze, w Pałacu Prezydenckim, wręczono najwyższe odznaczenia państwowe: Order Trzech Gwiazd, Order Westharda oraz Krzyż Uznania. Uhonorowano osoby zasłużone w dziedzinach edukacji, nauki, medycyny, kultury, przedsiębiorczości oraz za wsparcie dla Ukrainy. Wśród odznaczonych znalazła się również ekipa twórców filmu animowanego "Straume", który w tym roku zdobył "Oscara": Gints Zilbalodis, Matīss Kaža i Rihards Zaļupe.

Wyjątkowym wydarzeniem było również otwarcie Ogrodu Przyjaźni Narodów w Lipawie – projektu zainicjowanego przez polskie stowarzyszenie „Wanda”. Osiem symbolicznych ławek, zaprojektowanych przez studentów lokalnej uczelni artystycznej, ma upamiętniać narodowości współtworzące historię i teraźniejszość miasta. Na każdej z nich pojawi się napis: „Lipawa, pokój, jedność”. Autorem zwycięskiego projektu, zatytułowanego „Wiatr”, jest Robert Czirkskis. Jak podkreśliła Rita Rozentale, „Lipawa jest naszym domem, pokój to to, czego dziś najbardziej potrzeba światu, a jedność to sposób, by zanieść światu radość i ideę wspólnoty”.

Przeprowadzone w marcu 2025 r. badanie opinii publicznej wykazało, że 81,2% mieszkańców Łotwy uważa, że Dzień Niepodległości Republiki Łotewskiej, przypadający 4 maja, powinien być szczególnie obchodzony na Łotwie. W ubiegłym roku 80,5% ankietowanych zgodziło się z tą opinią, a rok temu odsetek ten wyniósł 78,6%. Pogląd ten jest popularny wśród mieszkańców, którzy w domu posługują się językiem łotewskim. Zgadza się z tym 86,7% użytkowników języka łotewskiego. Jednak duże poparcie dla obchodzenia 4 Maja wykazują także mieszkańcy, którzy na co dzień posługują się w domu językiem rosyjskim – 74,2%. W poprzednich badaniach socjolodzy zauważyli, że większość mieszkańców Łotwy dość aktywnie angażuje się w obchody Dnia Proklamacji Łotwy, przypadającego 18 listopada, oraz Dnia Lāčplēsis, przypadającego 11 listopada, co wskazuje na wysoki potencjał jednoczący świąt i dni pamięci.