geopolityka • gospodarka • społeczeństwo • kultura • historia • Białoruś • Estonia • Litwa • Łotwa • Mołdawia • Obwód Królewiecki • Ukraina • Trójmorze • Trójkąt Lubelski
Zdjęcie: Wikipedia
22-08-2025 13:56
W litewskich mediach pojawiły się dalsze informacje dotyczące nowej koalicji rządowej. Główne rozmowy prowadzą trzy siły polityczne: Socjaldemokraci, partia "Świt Niemna" („Nemuno aušra”) oraz Litewska Partia Rolników i Zielonych (LVŽS). Dzisiaj spotkali się przedstawiciele wszystkich trzech ugrupowań, aby omówić kluczowe kwestie programowe, choć ostateczna decyzja o udziale LVŽS w koalicji zależeć będzie od wieczornego posiedzenia rady tej partii.
Dyskusje skupiły się przede wszystkim na programie nowego rządu. Według lidera "Świtu Niemna" Remigiusa Žemaitaitisa, negocjacje trwały trzy godziny i dotyczyły wyłącznie programu oraz planowanych działań rządu. Ustalono między innymi, że niedawno przyjęta, choć jeszcze nie w pełni obowiązująca reforma podatkowa pozostanie w mocy, a akcyza na paliwa zostanie zamrożona na rok, szczególnie dla oleju napędowego, aby ograniczyć straty dochodów budżetowych i zahamować zjawisko tzw. „turystyki paliwowej”. Ta decyzja jest odpowiedzią na wzrost akcyz w ostatnich latach, który doprowadził do znaczących podwyżek cen benzyny, oleju napędowego i innych paliw.
LVŽS wniosła do rozmów listę 41 punktów obejmującą propozycje w zakresie polityki społecznej, finansowej i podatkowej. Prezydent Gitanas Nausėda oraz tymczasowy przewodniczący socjaldemokratów Mindaugas Sinkevičius wskazali, że nie wszystkie postulaty mogą zostać zrealizowane z powodu ograniczeń budżetowych oraz warunków finansowania ze środków unijnych, w tym funduszy Recovery and Resilience Facility.
Negocjacje obejmowały również podział ministerstw. LVŽS zgodziła się, aby przedstawiciel Akcji Wyborczej Polaków na Litwie objął stanowisko w Ministerstwie Sprawiedliwości, natomiast partia sama chciałaby mieć swojego ministra w resorcie środowiska lub transportu. Początkowa propozycja socjaldemokratów obejmowała Ministerstwo Gospodarki i Innowacji oraz jeden z trzech dodatkowych resortów, jednak po dyskusjach pozycje te zostały częściowo zmodyfikowane, aby uwzględnić oczekiwania obu stron. Takie ustalenia mogą nie w pełni odpowiadać prezydentowi, szczególnie w kontekście ministra energetyki, którego kadencja została pierwotnie przypisana do nieobecnego już w negocjacjach, Związku Demokratów. Proporcjonalny podział stanowisk ministerialnych przewiduje trzy miejsca dla „Świtu Niemna” i dwa dla LVŽS, z czego jedno ma przypaść przedstawicielom mniejszości polskiej.
Obecna większość socjaldemokratów i "Świtu Niemna" w Seimasie liczy 71 mandatów, co daje jedynie kruchą większość, dlatego decyzja LVŽS jest kluczowa dla stabilności rządu. Tymczasowy przewodniczący socjaldemokratów Sinkevičius podkreśla, że w razie odmowy współpracy przez LVŽS konieczne będą alternatywne rozwiązania, jednak na razie priorytetem jest osiągnięcie pozytywnego porozumienia. Negocjacje obejmowały także Akcję Wyborczą Polaków na Litwie, którzy zgłosili swoje propozycje do programu rządowego, m.in. zwiększenie świadczeń na dzieci oraz kontynuację procesu zwrotu ziemi w Wilnie. Dyskutowano również o finansowaniu lokalnych i państwowych dróg w ramach programu rozwoju infrastruktury drogowej.
Negocjacje są trudne i czasochłonne, a wiele propozycji LVŽS, choć atrakcyjnych politycznie, oznaczałoby znaczne wydatki budżetowe. Sinkevičius zaznacza, że odpowiedzi typu „nie”, które padały od ministra finansów, nie wynikały z różnic politycznych, lecz z ograniczeń finansowych i konieczności zachowania stabilności budżetu oraz unijnych środków wsparcia. Jeśli koalicja zostanie sfinalizowana, nowa większość w Sejmie będzie liczyć 82 posłów, co umożliwi funkcjonowanie rządu, choć nadal wymagać będzie kompromisów i stałego uzgadniania priorytetów finansowych i programowych między partiami.
