Białoruskie balony jako akt terroryzmu?

Prezydent Litwy Gitanas Nausėda prócz kwestii torów kolejowych, rozmawiał też z prezydentami Łotwy i Estonii o wyzwaniach związanych z bezpieczeństwem regionalnym, współpracy w ramach UE i NATO oraz zagrożeniach ze strony Białorusi. Litewski prezydent zwrócił uwagę na narastające hybrydowe ataki z wykorzystaniem balonów, które pojawiają się nie tylko nad Litwą, ale także nad Łotwą, podkreślając konieczność koordynacji działań w ramach sojuszy.

„Balony pojawiają się również nad Łotwą, dlatego musimy działać wspólnie” – zaznaczył Nausėda. Wskazał też na potrzebę opracowania  rozwiązań do zwalczania balonów na dużych wysokościach oraz wykorzystania instytucji UE, aby sankcje wobec Białorusi były skuteczne. Podczas rozmowy telefonicznej z przewodniczącą Komisji Europejskiej Ursulą von der Leyen prezydent Litwy otrzymał zapewnienie, że Unia przygotowuje restrykcyjne środki wobec reżimu w Mińsku.

Premier Litwy  Inga Ruginienė poinformowała, że Stany Zjednoczone udzielą wsparcia Litwie w odzyskaniu litewskich ciężarówek zatrzymanych na Białorusi. Trwają też rozmowy nad możliwością uznania hybrydowych działań Białorusi za akty terroryzmu. Problemy w ruchu lotniczym spowodowały, że fiński przewoźnik Finnair odwołał jedno wieczorne połączenie z Helsinek do Wilna do końca 2026 roku. Litewski rząd zaproponował przewoźnikom przekierowanie lotów do Kowna na preferencyjnych warunkach.

Tymczasem minister spraw zagranicznych Kęstutis Budrys w rozmowie z sekretarzem generalnym NATO Markiem Rutte poinformował, że działania Białorusi stanowią celową  operację hybrydową zagrażającą nie tylko Litwie, lecz całemu regionowi. Budrys podkreślił, że od października białoruskie władze celowo utrudniają funkcjonowanie cywilnej lotnictwa, zwłaszcza w Wilnie, i że reakcja NATO jest konieczna. Litwa zwróciła się do sojuszu o wysłanie zespołu ds. walki z hybrydowymi zagrożeniami, którego przybycia oczekuje w najbliższym czasie. Minister zachęcał również sojuszników do testowania i wdrażania technologii ochrony przestrzeni powietrznej w Litwie.

Eksperci ekonomiczni wskazują, że przerwanie handlu tranzytowego z Białorusią nie spowoduje znaczącego spadku PKB kraju. Według Adomasa Klimantasa z ISM, nawet przy najwyższych szacunkach strat w sektorze transportu i logistyki, tempo wzrostu gospodarczego Litwy zmniejszyłoby się jedynie z 2,5 do około 2 procent rocznie. Ekspert podkreśla, że korzyści ekonomiczne wynikające z handlu tranzytowego są w dużej mierze przeceniane w kontekście bezpieczeństwa narodowego i geopolityki.

Mimo ryzyka wiele firm nadal utrzymuje współpracę z Białorusią, kierując się przede wszystkim zyskiem i przyzwyczajeniem do utrwalonych łańcuchów logistycznych. Klimantas zwraca uwagę, że ewentualne bankructwa pojedynczych przedsiębiorstw nie wpłyną znacząco na kondycję całej gospodarki, a pracownicy mogą znaleźć zatrudnienie w innych branżach. Eksperci podkreślają, że obecna sytuacja powinna być traktowana jako impuls do wzmocnienia systemów obrony i kontrwywiadu. Skuteczne monitorowanie przestrzeni powietrznej i szybkie reagowanie na zagrożenia może poprawić bezpieczeństwo kraju i wizerunek Litwy w oczach inwestorów zagranicznych.