geopolityka • gospodarka • społeczeństwo • kultura • historia • Białoruś • Estonia • Litwa • Łotwa • Mołdawia • Obwód Królewiecki • Ukraina • Trójmorze • Trójkąt Lubelski
Zdjęcie: Lars Stormbom Flickr
15-05-2025 09:16
Estoński parlament - w odpowiedzi na weto prezydenta Karisa w sprawie nowelizacji ustawy o kościołach i wspólnotach religijnych - zadecydował o wprowadzeniu poprawek do dokumentu, aby usunąć zapisy niekonstytucyjne, nie rezygnując przy tym z jego pierwotnego celu, jakim jest zapobieganie wykorzystywaniu organizacji religijnych do działań zagrażających bezpieczeństwu państwa.
Wcześniej Lauri Läänemets, inicjator tych zmian i były minister spraw wewnętrznych, podkreślił, że państwo nie powinno „nieustannie sprawdzać, co się dzieje w kościołach – to byłoby inwigilacją i ingerencją w sprawy wiary, czego nie chcemy”. Mimo to uważa, że konieczne jest ograniczenie wpływu Patriarchatu Moskiewskiego na Estoński Kościół Prawosławny, zanim sytuacja stanie się zagrożeniem – „jeśli Rosja rzeczywiście kiedykolwiek spróbuje wywrzeć militarny lub inny agresywny wpływ na Estonię, wtedy będzie już za późno na reakcję”.
Ustawa została przyjęta przez Riigikogu 9 kwietnia, jednak prezydent odmówił jej podpisania. Zdaniem Vadima Belobrovtseva z Partii Centrum, dokument powinien trafić „do kosza”, bo pogodzenie jego intencji z konstytucją bez utraty sensu jest niezwykle trudne. Inni, jak przewodniczący komisji prawnej Madis Timpson, twierdzą, że „możliwe są poprawki, które nie zmienią istoty ustawy – czyli zapobiegania wykorzystywaniu wspólnot religijnych do podżegania do nienawiści i przemocy”. Komisja konstytucyjna i komisja prawna wspólnie uzgodniły, że ustawa musi zostać poprawiona i przedstawiona w nowej wersji 18 czerwca.
Obecna treść ustawy zabrania kościołom i klasztorom pozostawania pod istotnym wpływem zagranicznych liderów duchowych lub organizacji, jeśli te stanowią zagrożenie dla estońskiego porządku konstytucyjnego lub publicznego. Nowe brzmienie usuwa jedynie fragment dotyczący kierowania się wskazaniami zagranicznych autorytetów, lecz zachowuje zakaz powiązań mających charakter strukturalny lub finansowy. Jak czytamy w ustawie, zagrożeniem dla bezpieczeństwa może być m.in. wsparcie dla agresji zbrojnej, nawoływanie do wojny czy terroryzmu.
Ustawa przewiduje także, że duchownymi lub członkami zarządów religijnych nie mogą być osoby pozbawione prawa do pobytu w Estonii. Określone zostają również nowe wymagania wobec statutów wspólnot religijnych oraz mechanizm umożliwiający wystąpienie ze struktur, które nie spełniają kryteriów ustawowych – bez konieczności zgody dotychczasowego kierownictwa, co może mieć znaczenie w przypadku organizacji podporządkowanych zagranicznym ośrodkom. Debata parlamentarna nad ustawą ma przebiegać zgodnie z zasadami: najpierw wypowiedzą się przedstawiciele komisji, potem każdy poseł będzie miał możliwość zadania pytania, a następnie rozpocznie się ogólna dyskusja i głosowanie. Jeśli dokument zostanie odrzucony w obecnym brzmieniu, posłowie będą mieli czas do 28 maja na zgłoszenie poprawek.